سلام علیکم
صبح همگی پر از عطر یاس و گل سرخ :)
" بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
۞
یَسْأَلُونَکَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ ۖ قُلْ فِیهِمَا إِثْمٌ
کَبِیرٌ وَ مَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُمَا أَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا ۗ
وَ یَسْأَلُونَکَ مَاذَا یُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ ۗ کَذَٰلِکَ
یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمُ الْآیَاتِ لَعَلَّکُمْ تَتَفَکَّرُونَ (219) "
"
(از پیامبر) درباره شراب و قمار از تو سوال می‌کنند، در جواب آنها بگو:
انجام دادن آن دو، ضررهای فراوان و گناه بزرگی دارد و اگر چه (عمل حرام و
باطل) به ظاهر برای مردم منافع مادی دارد ولی ضرر و گناه آن دو از سودشان
بیشتر است.
(ای پیامبر) از تو می‌پرسند از چه
چیز انفاق کنند، بگو از مازاد نیازمند‌های زندگی خود (و از بهترین و
عزیزترین مال خود به طور معتدل و به دور از افراط و تفریط انفاق کنید)
خداوند این چنین آیات (و احکام و دستوراتش) را برای شما روشن می‌سازد تا
شاید فکر و اندیشه کنید (و به آن عمل کنید). (219) "
--------------
قسمتی از تفسیر این آیه در تفسیر نور:
+
سؤال اوّلِ مردم درباره حکم خمر و میسر است. کلمه «خمر» به معناى پوشش
است و لذا به پارچه‌اى که زنان سرِ خود را با آن پوشانده و مراعات حجاب
مى‌کنند، «خمار» مى‌گویند. از آنجا که شراب، قدرت تشخیص را از عقل گرفته
ودر واقع آن را مى‌پوشاند، به آن «خمر» مى‌گویند.
+ همچنین کلمه‌ى «مَیسر» از «یسر» به معناى آسان است. گویا در قمار، طرفین مى‌خواهند مال همدیگر را به آسانى بربایند.
+
این آیه در پاسخ پرسش آنها مى‌فرماید: شرابخوارى و قماربازى، گناهان بزرگى
هستند، گرچه ممکن است منافعى داشته باشند. چنانکه عده‌اى از راه کشت انگور
یا شراب فروشى و گروه‌هایى با دایر کردن قمارخانه، ثروتى بدست مى‌آورند.
در کتاب‌هاى علمى و تربیتى، آثار و عوارض منفى شراب و قمار به تفصیل بازگو
شده است.
+ در اینجا فهرستى از آنچه در تفسیرنمونه در باب زیان‌هاى شراب و قمار آمده است، مى‌آوریم:
1. کوتاه شدن عمر.
2. عوارض منفى در کودکان. مخصوصاً اگر آمیزشى در حال مستى صورت گیرد.
3.
گسترش فساد اخلاقى و بالا رفتن آمار جنایات از قبیل: سرقت، ضرب و جرح،
جرائم جنسى و افزایش خطرات و حوادث رانندگى. از یکى از دانشمندان نقل شده
است که اگر دولت‌ها نیمى از شراب فروشى‌ها را ببندند، ما نیمى از
بیمارستان‌ها و تیمارستان‌ها را مى‌بندیم.
+ قمار نیز از جمله عوامل
هیجان، بیمارى‌هاى عصبى، سکته‌هاى مغزى و قلبى، بالا رفتن ضربان قلب، بى
اشتهایى، و رنگ پریدگى و ... است. همچنان که بررسى کنندگان، سى درصد آمار
جنایات را مرتبط با قمار دانسته‌اند. در ضمن قمار، در شکوفایى اقتصادى نقش
تخریبى داشته و نشاط کار مفید را از بین مى‌برد. در بعضى از کشورهاى غیر
اسلامى نیز در سال‌هایى قمار را ممنوع و غیر قانونى اعلام کرده‌اند. مثلًا
انگلستان در سال 1853، شوروى در سال 1854 و آلمان در سال 1873 قمار را
ممنوع اعلام کردند.
+ سؤال دوّمِ مردم درباره انفاق است که مى‌پرسند
چه چیزى را انفاق کنند؟ آیه در جواب مى‌فرماید: «عفو» را! عفو در لغت
علاوه بر گذشت و آمرزش به معناى حدّ وسط، مقدار اضافى، و بهترین قسمت مال
آمده است و هر یک از این معانى نیز با آیه سازگار است و ممکن است مراد از
عفو، همه این معانى باشد. یعنى اگر خواستید انفاق کنید، هم مراعات اعتدال
را نموده و همه اموالتان را یکجا انفاق نکنید تا خود نیازمند نشوید و هم
در موقع انفاق، از بهترین اموال خود بدهید. چنانکه قرآن در جاى دیگر
مى‌فرماید: «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ» «آل‌عمران/92» به نیکى نمى‌رسید مگر از آنچه دوست دارید انفاق کنید.
+
در تفاسیر آمده است که تحریم شراب به صورت تدریجى بوده است. زیرا اعراب،
گرفتار شراب بودند و لذا آیات، به تدریج آنها را آماده پذیرش تحریم نمود.
ابتدا این آیه نازل شد:
«تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَکَراً وَ رِزْقاً حَسَناً» «نحل/67»
از انگور، هم نوشابه مست کننده و هم رزق نیکو به دست مى‌آید. یعنى شراب،
رزق حسن نیست. بعد این آیه نازل شد: «فِیهِما إِثْمٌ کَبِیرٌ وَ مَنافِعُ
لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَکْبَرُ» ضرر شراب و قمار براى مردم، بیشتر از
منفعت آن‌هاست. و سپس این آیه نازل شد: «لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ
أَنْتُمْ سُکارى» «نساء/43» به هنگام نماز نباید مست باشید. و در خاتمه
حرمت دائمى و علنى بیان شد؛ «إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ ... رِجْسٌ
مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ» «مائده/90» شراب و قمار ... نجس و از اعمال شیطان هستند.
+ شراب و قمار، هر دو عامل فساد جسم و روح و مایه غفلت هستند. لذا در قرآن در کنار هم مطرح شده‌اند. «الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ»
+
از اندیشه و امنیّت، پاسدارى کنید. با تحریم شراب، از عقل و فکر، و با
تحریم قمار، از آرامش و سلامتى روحى و اقتصادى پاسدارى شده است. «فِیهِما
إِثْمٌ کَبِیرٌ ... وَ إِثْمُهُما أَکْبَرُ»
+ در برخوردها، انصاف
داشته باشید. بدى‌هاى دیگران را در کنار خوبى‌هاى آنها ببینید. آیه از
منافع شراب و قمار چشم نمى‌پوشد و موضوع را به نحوى مطرح مى‌کند که قدرت
تعقّل و تفکّر در انسان زنده شود. «فِیهِما إِثْمٌ کَبِیرٌ وَ مَنافِعُ
لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَکْبَرُ»
+ در محرّمات گاهى ممکن است منافعى باشد. «مَنافِعُ لِلنَّاسِ»
+ در جعل قوانین باید به مسئله اهمّ و مهمّ توجّه کرد. «مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَکْبَرُ»
+ احکام الهى بر اساس مصالح و مفاسد است. «إِثْمُهُما أَکْبَرُ»
+ آشنایى با فلسفه احکام، گامى به سوى پذیرش آن است. «إِثْمُهُما أَکْبَرُ»
