سلام علیکم
صبح همگی پر از حس زندگی و امید :)
" بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
وَ
کَذَٰلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى
النَّاسِ وَ یَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیدًا ۗ وَ مَا جَعَلْنَا
الْقِبْلَةَ الَّتِی کُنْتَ عَلَیْهَا إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ یَتَّبِعُ
الرَّسُولَ مِمَّنْ یَنْقَلِبُ عَلَىٰ عَقِبَیْهِ ۚ وَ إِنْ کَانَتْ
لَکَبِیرَةً إِلَّا عَلَى الَّذِینَ هَدَى اللَّهُ ۗ وَ مَا کَانَ اللَّهُ لِیُضِیعَ إِیمَانَکُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِیمٌ (143) "
" (ای
امت اسلامی، خداوند ضمن امتحان، شما را شایسته دیده و) اینگونه شما را به
عنوان الگو و نمونه برای سایر امت ها قرار داده و پیامبر اسلام نیز الگو و
اسوه شما مسلمانان است.
علت
تغییر قبله (از کعبه به بیت المقدس) این است که معلوم شود چه کسانی (از
مسلمانان) از پیامبر اسلام پیروی و چه کسانی (همسو با قوم یهود اعتراض کرده
و) به عقیده جاهلیت خود برمی گردند.
(پذیرفتن فرمان تغییر قبله) برای همه سنگین است مگر کسانی که خداوند ایشان را هدایت کرده است.
(ای
مسلمانان، نمازهایی را که قبلا به سوی بیت المقدس خوانده اید) خداوند هرگز
(آن نماز ها را که از روی اعتقاد و) ایمان شما (بوده است) ضایع نمی کند.
البته خداوند بسیار مهربان و بخشنده است. (143) "
--------------
قسمتی از تفسیر این آیه در تفسیر نور:
+
مسیحیان در موقع عبادت، رو به محلّ تولّد حضرت عیسى در بیت‌المقدّس
مى‌ایستادند که نسبت به محلّ سکونت آنان، در مشرق قرار داشت، و یهودیان رو
به بیت‌المقدّس عبادت مى‌کردند که نسبت به محلّ سکونتشان، در طرف مغرب قرار
مى‌گرفت، ولى کعبه نسبت به آن دو در وسط قرار مى‌گیرد و قرآن با اشاره به
این موضوع، مى‌فرماید: همانگونه که ما کعبه را در وسط قرار دادیم، شما
مسلمانان را نیز امّت میانه قرار دادیم.
+ مفسّران
بحث‌هاى گوناگونى را در ذیل این آیه مطرح نموده‌اند و در تفسیر «امّت وسط»
برخى گفته‌اند: مراد امّتى است که نه اهل افراط باشد نه تفریط، نه طرفدار
جبر نه تفویض، نه معتقد به اصالت فرد، نه اصالت جامعه. ولى با چند مقدّمه،
روشن مى‌شود که مراد آیه از امّت وسط، افراد خاصّى هستند. آن مقدّمات
عبارتند از:
الف- قرآن، امّت وسط را شاهد بر اعمال معرفى کرده است، پس باید در قیامت بر اعمال مردم گواهى دهد.
ب- گواه شدن، علم و آگاهى و عدالت مى‌خواهد.
ج- همه افراد امّت، آگاهى و عدالت ندارند.
به همین دلیل در روایات مى‌خوانیم که مراد از امّت وسط، امامان معصوم هستند.
+ فلسفه تغییر قبله
در
مورد فلسفه تغییر قبله، تحلیل‌هاى متعدّدى صورت گرفته است؛ برخى گفته‌اند
انتخاب اوّلیّه بیت‌المقدّس به عنوان قبله، به منظور جلب افکار یهود و
همراهى آنان بوده است و آنگاه که مسلمانان خود قدرت و توانایى پیدا کردند،
دیگر به این کار نیاز نبود. برخى نیز گفته‌اند: علاقه به مکّه و وطن موجب
شد که قبله تغییر یابد. لیکن این تحلیل‌ها موهوم و خلاف واقع هستند.
+ آنچه قرآن در این باره تصریح و تأکید دارد این است که تغییر قبله، آزمایش الهى بود تا پیروان واقعى پیامبر شناخته شوند. زیرا آنها که ایمان خالص ندارند، به محض تغییر یک فرمان، شروع به چون و چرا مى‌نمایند
که چرا اینگونه شد؟ اعمال ما طبق فرمان سابق چه مى‌شود؟ اگر فرمان قبلى
درست بود، پس فرمان جدید چیست؟ اگر دستور جدید درست است، پس فرمان قبلى چه
بوده است؟
+ در این آیه به جاى کلمه نماز، واژه ایمان بکار رفته است که نشان دهنده اهمیّت و مقام نماز و برابرى آن با تمام ایمان مى‌باشد. «وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُضِیعَ إِیمانَکُمْ»
+ اولیاى خدا، بر اعمال ما نظارت دارند. «لِتَکُونُوا شُهَداءَ»
+ آزمایش، یک سنّت قطعى الهى است و خداوند گاهى با تغییر فرمان، مردم را امتحان مى‌کند. «لِنَعْلَمَ مَنْ یَتَّبِعُ الرَّسُولَ ...»
+ پیروى از دستورات دین، مایه رشد و کمال و نافرمانى از آن، نوعى حرکت ارتجاعى است. «یَنْقَلِبُ عَلى عَقِبَیْهِ»
+ جز فرمان خداوند، به چیز دیگرى از قبیل، جهت، رنگ، زمان، مکان و شیوه خاصّى خود را عادت ندهیم،
تا هرگاه فرمانى بر خلاف انتظار یا عادت و سلیقه ما صادر شد، بدنبال فرار
یا توصیه نباشیم. «لِنَعْلَمَ مَنْ یَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ
یَنْقَلِبُ عَلى عَقِبَیْهِ»
+
مقام تسلیم بر افراد عادّى سنگین است: «لَکَبِیرَةً» وتنها کسانى به این
مقام دست مى‌یابند که هدایت خاصّ الهى شامل آنان شود. «إِلَّا عَلَى
الَّذِینَ هَدَى اللَّهُ»
+
قوانین و مقررات، شامل زمان‌هاى قبل نمى‌شود. اگر امروز فرمان تغییر قبله
صادر شد، نمازهاى قبلى صحیح است و از امروز باید به سوى دیگر نماز خواند.
«وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُضِیعَ إِیمانَکُمْ»
+ تمام تغییرات و تحوّلات تکوینى و تشریعى، ناشى از رحمت و رأفت خداوندى است. «لَرَؤُفٌ رَحِیمٌ»
